KUALA LUMPUR: Gangguan haiwan jalanan seperti kucing dan anjing di kawasan perumahan semakin kerap dilaporkan, namun konflik manusia dengan hidupan liar seperti babi hutan dan kera turut meningkat.
Perhilitan kini memperkasa strategi kawalan nasional bagi menangani isu ini, termasuk pelaksanaan program bantuan kerugian dan kerjasama dengan agensi lain.
Menurut Kementerian Sumber Asli dan Kelestarian Alam, kerugian akibat gangguan hidupan liar mencecah RM46.5 juta dari 2020 hingga 2024.
Konflik ini melibatkan pelbagai spesies, termasuk gajah liar yang berkeliaran di kawasan perumahan dan ladang.
Di Selangor, 80 peratus aduan melibatkan gangguan kera, terutamanya di Kajang, Petaling, Sepang, dan Ampang.
Wan Mohd Adib Wan Mohd Yusoh, Pengarah Perhilitan Selangor, menjelaskan bahawa perubahan tingkah laku haiwan ini disebabkan oleh pemberian makanan oleh manusia.
“Kera dilatih untuk bergantung pada makanan manusia yang lebih sedap dan tinggi protein, mengubah sifat semula jadi mereka,“ katanya.
Perhilitan mengikut prosedur operasi standard seperti tembak halau, tangkap dan pindah, atau tembak mati jika haiwan terlalu agresif.
Bagi babi hutan, operasi kawalan memerlukan kerjasama dengan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) kerana risiko keselamatan yang lebih tinggi.
Perhilitan turut memperkenalkan program Bantuan Kerugian Harta Benda dan Tanaman (BKHT) dengan peruntukan RM10 juta untuk komuniti terjejas.
Di peringkat pembangunan, setiap projek baharu perlu menyertakan Pelan Pengurusan Hidupan Liar sebagai sebahagian daripada Penilaian Impak Alam Sekitar.
Langkah mitigasi termasuk pemasangan pagar keselamatan, pengurusan sisa, dan kawasan lintasan hidupan liar.
Perhilitan juga bekerjasama dengan Universiti Putra Malaysia (UPM) bagi menghasilkan kontraseptif oral untuk kawalan populasi kera.
Dr Tengku Rinalfi Putra Tengku Azizan dari UPM menjelaskan bahawa hormon dalam umpan makanan boleh menghalang pembiakan kera betina.
“Pendekatan ini lebih berperikemanusiaan dan mampan dalam jangka panjang,“ katanya.
Sementara itu, Prof Madya Dr Azlan Abas dari UKM mencadangkan penubuhan Pusat Pengurusan Haiwan Bandar Malaysia (UPHAB) sebagai penyelaras kebangsaan.
“Kaedah Tangkap, Mandul dan Lepas Semula (TNR) lebih beretika dan lestari berbanding pelupusan agresif,“ ujarnya.
Beliau juga menyarankan penggunaan teknologi seperti aplikasi pelaporan haiwan jalanan untuk tindakan pantas dan berasaskan data.
“Pembangunan bandar perlu seimbang dengan keperluan hidupan liar bagi memastikan ekosistem yang sihat,“ tegasnya.
Malaysia kini memerlukan dasar nasional yang progresif bagi menangani konflik manusia-haiwan liar secara lestari dan berperikemanusiaan. – Bernama
