Rancangan untuk pengasingan kuasa antara peguam negara (AG) dan pendakwa raya mesti memasukkan peraturan untuk memastikan pendakwa raya tidak dilantik oleh perdana menteri, desak C4 Center.
Sambil memberi amaran bahawa langkah pembaharuan itu tidak bermakna tanpa langkah untuk memastikan kebebasan daripada eksekutif, organisasi masyarakat sivil itu menegaskan bahawa tanpa kuasa pendakwaan, AG akan dapat meneruskan peranan “separa kementerian” sebagai penasihat undang-undang kerajaan.
Oleh itu, ia berkata “tiada isu” jika jawatan AG diisi mengikut budi bicara perdana menteri untuk membolehkan pejabat Peguam Negara sejajar dengan kerajaan yang sedang memerintah.
“Bagaimanapun, pihak berkuasa pendakwaan tidak boleh berkhidmat kepada kerajaan pada masa itu. Ia mesti memenuhi kepentingan awam, perlembagaan, dan tuntutan keadilan. Perkara ini perlu melangkaui pasang surut politik,” kata C4 Center dalam satu kenyataan hari ini.
“Atas sebab itu, pejabat pendakwa raya yang baru tidak boleh dilantik mengikut budi bicara perdana menteri.
“Pendakwa raya mesti kebal daripada risiko campur tangan eksekutif dalam pelaksanaan tugas mereka untuk memastikan semua pendakwaan dijalankan demi kepentingan keadilan,” tambahnya.
Pada Rabu, Menteri Komunikasi Fahmi Fadzil mengumumkan bahawa kabinet telah bersetuju untuk mengasingkan sepenuhnya kuasa Peguam Negara dan pendakwa raya melalui pindaan Perlembagaan Persekutuan.
Perkembangan itu berlaku selepas kajian selama dua tahun dan semakan kabinet terhadap beberapa model untuk membahagikan peranan berkenaan.
Sementara itu, C4 Center mengulangi gesaan agar proses pemilihan dan pelantikan pendakwa raya dilakukan secara terbuka dan telus.
Ia menegaskan bahawa perlu ada “kriteria yang ditetapkan mengikut undang-undang” untuk pelantikan sedemikian, panggilan terbuka untuk permohonan, dan proses pertimbangan yang telus melalui jawatankuasa pilihan parlimen.
Ia juga berkata bahawa imbuhan dan syarat lain pejabat pendakwa raya mesti dijamin di bawah undang-undang dan digajikan atas dana yang disatukan – sama seperti hakim di bawah Perkara 125 Perlembagaan Persekutuan – untuk mengelakkan risiko “pemotongan belanjawan mengikut budi bicara kerajaan”.
Jaminan penggal perkhidmatan, tambahnya, mesti dilindungi, dengan sebarang penyingkiran tertakluk kepada kriteria yang ditakrifkan dengan jelas dan pendengaran yang telus oleh tribunal bebas di mana pendakwa raya diberi hak untuk membela diri.
C4 Center memberi amaran bahawa tanpa unsur-unsur sedemikian, langkah pembaharuan itu tidak akan memberi apa-apa kesan untuk membina semula kepercayaan orang ramai terhadap sistem keadilan jenayah negara yang “sakit”.
“Tidak ada gunanya mencipta semula rangka kerja yang tidak mencukupi selepas bertahun-tahun menuntut perubahan.
“Bagi memastikan cadangan pembaharuan ini dibangunkan secara progresif dan holistik, kerajaan juga perlu memastikan perundingan yang bermakna dijalankan dengan semua pihak berkepentingan yang berkaitan, termasuk ahli akademik dan masyarakat sivil,” katanya.
Semalam, Ketua Biro Undang-undang Wanita DAP Sangeet Kaur Deo juga mencadangkan supaya pendakwa raya dilantik melalui proses yang telus, melibatkan Parlimen, atau badan bebas, dan bukannya menyerahkan perkara itu kepada budi bicara “segelintir yang terpilih.”
Dia menambah bahawa di sebalik struktur dan undang-undang, cabaran yang lebih mendalam terletak pada budaya politik kerana peruntukan yang digubal paling teliti pun akan goyah jika amalan pengaruh atau campur tangan tidak rasmi dibiarkan berterusan.
